تصور کنید یک وضعیت اضطراری آتش‌سوزی را که در آن سیستم‌های اسپرینکلر به دلیل تجمع رسوب در سر اسپرینکلرها از کار می‌افتند. برای جلوگیری از چنین سناریوهای بالقوه فاجعه‌باری، متخصصان ایمنی آتش‌نشانی توجه فزاینده‌ای به جزئیات طراحی در سیستم‌های اسپرینکلر دارند. این مقاله به بررسی کاربرد و مقررات مربوط به خم‌های برگشتی در سیستم‌های اسپرینکلر آتش‌نشانی می‌پردازد.

درک خم‌های برگشتی

خم‌های برگشتی به عنوان اجزای حیاتی در سیستم‌های اسپرینکلر آتش‌نشانی عمل می‌کنند و نصب آن‌ها مستقیماً بر قابلیت اطمینان و اثربخشی سیستم تأثیر می‌گذارد. طبق دستورالعمل‌های منتشر شده، هنگامی که سیستم‌های اسپرینکلر به منابع آب تصفیه نشده مانند مخازن یا استخرهای روباز متصل می‌شوند، نصب خم‌های برگشتی ضروری می‌شود. عملکرد اصلی آن‌ها جلوگیری از ورود رسوب از منابع آب تصفیه نشده به خطوط انشعاب اسپرینکلر است، در نتیجه از مسدود شدن سر اسپرینکلرها جلوگیری کرده و عملکرد صحیح سیستم را در مواقع اضطراری تضمین می‌کند.

به طور خاص، خم‌های برگشتی باید در بالای خطوط انشعاب نصب شوند تا تجمع رسوب در نیپل‌های افت را به حداقل برسانند. این طراحی به طور موثر از اصول گرانش استفاده می‌کند و به رسوب اجازه می‌دهد تا در خم برگشتی ته نشین شود و به جای ورود به سر اسپرینکلرها، مسیر عبور آب را پاک نگه دارد.

چه زمانی خم‌های برگشتی مورد نیاز نیستند

همه سیستم‌های اسپرینکلر آتش‌نشانی نیازی به نصب خم برگشتی ندارند. سناریوهای زیر معمولاً سیستم‌ها را از این الزام معاف می‌کنند:

• سیستم‌های سیلابی: با توجه به اصول عملیاتی و محیط‌های کاربردی تخصصی آن‌ها، سیستم‌های سیلابی عموماً نیازی به خم‌های برگشتی ندارند.
• سیستم‌های اسپرینکلر آویز خشک: طراحی ذاتی اسپرینکلرهای خشک، هم به محافظت در برابر یخ زدگی و هم به جلوگیری از گرفتگی می‌پردازد و نیاز به محافظت اضافی خم برگشتی را از بین می‌برد.
• سیستم‌های اسپرینکلر تر با اسپرینکلرهای با ضریب K بزرگ: هنگامی که سیستم‌های تر از اسپرینکلرهایی با K-11.2 (160) یا ضریب K بزرگتر استفاده می‌کنند، دهانه‌های بزرگتر آن‌ها را کمتر مستعد گرفتگی رسوب می‌کند و امکان معافیت از الزامات خم برگشتی را فراهم می‌کند. ضریب K نشان دهنده ضریب جریان اسپرینکلر است که مقادیر بالاتر نشان دهنده ظرفیت جریان آب بیشتر است.

ملاحظات نصب

هنگام تعیین اینکه آیا خم‌های برگشتی نصب شود یا خیر، متخصصان باید عوامل متعددی از جمله کیفیت منبع آب، نوع سیستم و ویژگی‌های اسپرینکلر را به دقت ارزیابی کنند. برای سیستم‌های متصل به منابع آب بی‌کیفیت، حتی آن‌هایی که از اسپرینکلرهای با ضریب K بزرگ استفاده می‌کنند، ارزیابی کامل از ضرورت خم برگشتی برای اطمینان از قابلیت اطمینان طولانی مدت سیستم ضروری است.

درک و کاربرد صحیح مقررات خم برگشتی به مهندسان و نصابان حفاظت از آتش کمک می‌کند تا سیستم‌های اسپرینکلر قابل اطمینان‌تری را طراحی و نگهداری کنند و در نهایت ایمنی عمومی و حفاظت از اموال را افزایش دهند.